Chậm kinh hay trễ kinh là tình trạng thường gặp ở nhiều chị em phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đây có thể là dấu hiệu của một thay đổi sinh lý bình thường, nhưng cũng có thể là biểu hiện của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Vậy nguyên nhân chậm kinh là gì? Hãy cùng tìm hiểu 12 nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng này trong bài viết dưới đây.
1. Mang thai – Nguyên nhân phổ biến nhất gây chậm kinh
Khi chậm kinh, nguyên nhân đầu tiên cần nghĩ đến là mang thai, đặc biệt nếu bạn có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai. Trong thời kỳ đầu mang thai, hormone hCG tăng lên khiến cơ thể ngừng rụng trứng và không có kinh.
Cách kiểm tra:
Bạn có thể dùng que thử thai sau khoảng 5–7 ngày kể từ ngày chậm kinh, nên thử vào buổi sáng để có kết quả chính xác nhất. Ngoài ra, các dấu hiệu đi kèm như buồn nôn, căng tức ngực, mệt mỏi cũng giúp nhận biết sớm việc mang thai.
2. Rối loạn nội tiết tố
Nội tiết tố nữ (estrogen và progesterone) có vai trò quan trọng trong việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Khi nội tiết bị mất cân bằng do tuổi tác, căng thẳng, dinh dưỡng kém hoặc các bệnh lý nền, sẽ khiến chu kỳ bị kéo dài, rút ngắn hoặc mất kinh.
Triệu chứng đi kèm: mụn nhiều, rụng tóc, tăng cân nhanh, giảm ham muốn, dễ cáu gắt
.
3. Căng thẳng, stress kéo dài
Áp lực công việc, học tập, lo lắng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến vùng dưới đồi – cơ quan kiểm soát tuyến yên và buồng trứng. Kết quả là chu kỳ kinh nguyệt bị gián đoạn, có thể chậm vài ngày đến vài tuần.
Giải pháp: ngủ đủ giấc, tập yoga, thiền, hạn chế dùng cà phê và các chất kích thích giúp giảm stress và ổn định kinh nguyệt.
4. Tăng hoặc giảm cân đột ngột
Việc thay đổi cân nặng nhanh chóng làm ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone estrogen – yếu tố quyết định chu kỳ kinh nguyệt. Người thừa cân có thể bị dư thừa estrogen, còn người quá gầy lại không đủ hormone để rụng trứng.
Khuyến nghị: duy trì cân nặng lý tưởng, ăn uống điều độ và luyện tập thể thao vừa phải giúp ổn định chu kỳ kinh nguyệt.
5. Vận động quá sức
Tập luyện cường độ cao như chạy marathon, tập gym nặng, nhảy chuyên nghiệp… khiến cơ thể tiêu hao nhiều năng lượng, làm chậm hoặc ngưng rụng trứng, dẫn đến trễ kinh.
Lưu ý: nếu bạn tập thể thao chuyên nghiệp hoặc giảm cân quá nhanh, hãy theo dõi chu kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu mất kinh trên 2–3 tháng.
6. Rối loạn ăn uống
Các rối loạn như chán ăn (anorexia) hoặc ăn uống vô độ (bulimia) gây thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hormone sinh sản. Đây là nguyên nhân chậm kinh thường gặp ở người trẻ, người đang giảm cân sai cách.
Triệu chứng thường gặp: da khô, mệt mỏi, rụng tóc, suy giảm trí nhớ, trầm cảm nhẹ.
7. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
Đây là bệnh lý nội tiết phổ biến ở phụ nữ hiện đại. PCOS làm tăng nồng độ androgen (hormone nam) trong cơ thể, khiến trứng không rụng đúng chu kỳ.
Dấu hiệu kèm theo: chu kỳ kinh kéo dài, da nhờn, mụn trứng cá, rậm lông, khó mang thai.
Điều trị: thường kết hợp thuốc điều hòa nội tiết và thay đổi lối sống (giảm cân, ăn lành mạnh).
8. Sử dụng thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai nội tiết (đặc biệt là loại khẩn cấp) làm thay đổi hormone trong cơ thể, khiến chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn tạm thời. Khi dùng lâu dài, cơ thể cần thời gian để thích nghi hoặc phục hồi sau khi ngưng thuốc.
Lưu ý: không nên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp quá 2 lần/tháng, và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng lâu dài.
9. Các bệnh lý tuyến giáp
Tuyến giáp điều hòa quá trình trao đổi chất và kiểm soát nhiều hormone quan trọng. Khi bị suy giáp hoặc cường giáp, cơ thể có thể phản ứng bằng cách rối loạn rụng trứng và kinh nguyệt.
Dấu hiệu đi kèm: tăng/giảm cân bất thường, tim đập nhanh, mệt mỏi, da khô, rụng tóc, dễ lạnh.
10. Mãn kinh sớm
Một số phụ nữ có thể mãn kinh sớm do di truyền, bệnh tự miễn, phẫu thuật cắt buồng trứng hoặc điều trị hóa xạ trị. Mãn kinh sớm khiến hormone estrogen suy giảm đột ngột, dẫn đến mất kinh sớm.
Triệu chứng kèm theo: bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, khô âm đạo, mất ngủ, thay đổi tâm trạng.
11. U xơ tử cung hoặc polyp tử cung
Đây là các khối u lành tính hình thành trong tử cung. Chúng có thể gây cản trở quá trình hành kinh bình thường, dẫn đến chậm kinh, rong kinh, hoặc ra máu bất thường.
Dấu hiệu: đau bụng dưới, đau khi quan hệ, kinh nguyệt kéo dài, đau lưng.
12. Thay đổi môi trường sống
Việc đi du lịch xa, thay đổi khí hậu, múi giờ hoặc thói quen sinh hoạt đột ngột cũng khiến nhịp sinh học bị đảo lộn. Cơ thể cần vài ngày đến vài tuần để thích nghi, trong thời gian này kinh nguyệt có thể bị trễ.
Gợi ý: nghỉ ngơi hợp lý, giữ chế độ ăn uống – ngủ nghỉ đều đặn để giúp cơ thể sớm trở lại bình thường.
